Pewność siebie – sposób na budowanie i radzenie sobie z jej brakiem

Jedno zdanie z ust osoby, którą uznajemy za autorytet potrafi dodać skrzydeł, albo zepsuć cały tydzień. Ale największy krytyk czai się bliżej niż myślisz i jesteś nim… Ty sam. Jedna myśl rodzi kolejną, przestajesz dzwonić, nie pójdziesz zapytać o podwyżkę, nie zgłosisz się do obiecującego projektu, na który masz pomysł. Nie działasz tylko analizujesz. Głowa Ci paruje od nadmiaru myśli, ale ta jedna robi największy hałas: "a co, jeśli się skompromituję?"

Brak pewności siebie kosztuje. Zostawiasz szanse na później, grzecznie stoisz z boku, a decyzje podejmują za Ciebie inni. To kwestia nawyków i kilku twardych przekonań, które latami karmiliśmy cudzą i własną oceną. A to oznacza, że… pewności siebie da się nauczyć. Jesteś tym zaskoczony?

Czym jest pewność siebie?

Pewność siebie to postawa, w której czujesz, że możesz na sobie polegać. Wychodzi ona z połączenia wiary w siebie, poczucia własnej wartości i trzeźwej samooceny. Ludzie pewni siebie nie udają niezniszczalnych – oni po prostu akceptują własne ograniczenia, doceniają mocne strony i utrzymują zaufanie do siebie także pod stresem. Reagują lepiej na wyzwania, nie paraliżują ich niepowodzenia, a ich decyzje niosą spokojną energię, zamiast napięcia. Ta postawa nie wyklucza wątpliwości, absolutnie, oznacza raczej nawyk wracania do faktów, kompetencji i wartości, na których możesz się oprzeć.

Naturalna pewność siebie vs wyuczona pewność siebie

Naturalna (bazowa)

To ton wewnętrzny, ukształtowany wcześnie, w dzieciństwie: temperament, doświadczenia relacyjne, poczucie bezpieczeństwa. Daje wrażenie, że „jestem dobry, nawet kiedy się uczę”. Pod wpływem stresu łatwiej utrzymać spokój ciała i umysłu, bo działa automatyczna regulacja emocji. Naturalna pewność sprzyja temu, aby unikać autokrytyki, szybciej wracać do równowagi i zachować zaufanie do siebie, gdy coś nie idzie idealnie. A przecież nic nigdy nie wychodzi idealnie, prawda?

Wyuczona (kompetencyjna)

Powstaje z praktyki i po osiągnięciach. Każde przygotowane, dobre wystąpienie, rozwiązany problem czy zrealizowany projekt to cegiełki, które wzmacniają Twoją samoocenę (mur) w konkretnej dziedzinie. To rodzaj operacyjnego zaufania, kiedy wiesz, co robić krok po kroku, więc wyzwaniami zajmujesz się metodycznie. Wyuczoną pewność można świadomie budować poprzez plan, trening ciała i umysłu, relacje z innymi i tak aż do wzmocnienia pewności siebie od środka.

Jak to złożyć w całość?

• Dbaj o bazę (sen, ruch, oddech) – regulacja emocji to paliwo, które zasila naturalną warstwę pewności i pomaga lepiej znosić stres.

• Opieraj się na faktach – kataloguj małe osiągnięcia i ucz się je doceniać. To szybki sposób, aby realnie podnieść Twoją pewność siebie.

• Ćwicz zaufanie do procesu – rozbij cele na kroki, akceptuj niepowodzenia jako informację. Tak rośnie zaufanie do własnych możliwości bez napinania się na perfekcję.

Realizowanie celu jest świetne, ale to proces jest najpiękniejszy, więc wyciągnij z niego jak najwięcej.

Brak pewności siebie

Gdy brakuje pewności siebie, zawężamy wybory, unikamy wyzwań i łatwiej wpadamy w błędne koło: gorszy nastrój, gorsze samopoczucie, jeszcze słabsze działanie. Tymczasem pewność siebie jest jedną z umiejętności, które można rozwijać przez całe życie.

Małe kroki, które podnoszą sprawczość, poprawiają poczucie pewności siebie i jakość funkcjonowania w życiu osobistym. Pewność siebie nie oznacza braku wątpliwości, bo prawdziwa, autentyczna pewność siebie to zaufanie do siebie pomimo ich obecności.

Przyczyny braku pewności siebie

• Nastawienie do siebie zbudowane na krytyce

Jeśli od lat postrzegamy siebie przez pryzmat błędów, spada wiara we własne możliwości i w siebie i łatwo o przekonanie, że „nie dam rady”. Brak miłości do siebie osłabia odporność psychiczną w najtrudniejszych sytuacjach. 

• Perfekcjonizm i porównywanie się

Ciągłe zestawianie się z innymi sprawia, że nawet sukcesy nie wzmacniają obrazu własnej wartości. Z czasem „wątpię, czy potrafię” zamienia się w brak sprawczości i niepodejmowanie działań, a w efekcie strefy komfortu nie opuszczamy latami.

• Brak rozpoznania swoich mocnych stron

Gdy nie umiemy nazwać swoich mocnych stron i dotychczasowych osiągnięć, trudniej doceniać postępy i nabrać pewności siebie. Tymczasem pewny siebie człowiek korzysta z faktów: co już umie i jakie ma zasoby.

• Niewspierające środowisko i brak wsparcia w trudnych sytuacjach

Stała krytyka, brak uznania czy obojętność wpływa na pewność siebie: z czasem wątpią w swoje możliwości nawet osoby kompetentne. Warto szukać sojuszników: przyjaciół, mentora, a gdy trzeba – psychologa.

• Przeciążenie i przewlekły stres

Zmęczenie, brak snu i napięcie obniżają nastrój i zawężają perspektywę. Wtedy naturalnie spada wiara we własne siły, a w kontaktach społecznych zaczynamy kurczyć się, zamiast pokazać siebie w kontaktach takimi, jacy jesteśmy.

• Myślenie „a co by było gdyby” po niepowodzeniach

Jedna porażka bywa traktowana jak łatka „nie nadaję się”, zamiast jak informacja. To podcina motywację i hamuje rozwijanie pewności siebie poprzez praktykę i praktyczne ćwiczenia.

• Niedopasowanie między „ja idealnym” a „ja realnym”

Gdy oczekiwania są nierealistyczne, niedostateczna pewność siebie rośnie. Tymczasem pewność siebie dotyczy zaufania do procesu: uczę się, koryguję, idę dalej.

Chcesz poprawić pewność siebie? Zacznij od małych kroków: krótkie ćwiczenia na pewność siebie, świadome notowanie sukcesów dnia, praca nad samooceną i życzliwością wobec siebie. To prosty sposób na budowanie nawyku, dzięki któremu pewność siebie sprawi, że zaczniesz podejmować decyzje spokojniej, komunikować się klarowniej i… przede wszystkim wierzyć w siebie! Bo masz w sobie siłę, aby zwiększyć pewność siebie, systematycznie, mądrze i z życzliwością dla siebie i swoich możliwości.

Jak zwiększyć pewność siebie?

Prawdziwa pewność siebie nie spada z nieba – nie wierz w cuda. Pewność siebie rośnie z praktyki. To zestaw nawyków, które krok po kroku wzmacniają wiarę we własne możliwości i pozwalają siebie akceptować, także wtedy, gdy coś nie wyjdzie.

1. Nazwij fakty. Zrób listę 10 sytuacji, w których poradziłeś sobie mimo stresu. Wracaj do niej przed wyzwaniami, dostrzeż inną perspektywę, którą możesz dosięgnąć.

2. Małe ekspozycje na dyskomfort. Raz dziennie zrób drobny ruch poza strefę komfortu (zabierz głos na spotkaniu, zadzwoń zamiast pisać). To jeden z najskuteczniejszych sposobów na budowanie pewności siebie.

3. Język, który wzmacnia. Zmieniaj „nie potrafię” na „jeszcze się uczę”. Taka mała korekta buduje swoją pewność siebie w codziennych rozmowach.

4. Ciało jako dźwignia. Oddech 4-4-6 (wdech-wstrzymaj-wydech) i wyprostowana postawa przed wystąpieniem uspokajają układ nerwowy – osoba pewna siebie wygląda i czuje się stabilniej.

5. Higiena porównań. Zamiast ścigać się z innymi, porównuj się do wczorajszego siebie. Pewność siebie sprawia, że mierzysz postęp własną miarą.

6. Doceniaj, nie tylko oceniaj. Pod koniec dnia zapisz trzy rzeczy, które Ci wyszły i jesteś z nich zadowolony. To prosta praktyka na wzmocnienie pewności siebie w dorosłym życiu, ale też… sztuka doceniania tych drobnostek, na które na co dzień nie zwracasz uwagi. 

7. Zgoda na błędy. Porażki to dane zwrotne. Była akcja, jest reakcja, teraz czas na wnioski. Akceptacja, że możesz być sobą takim, jakim jesteś, paradoksalnie przyspiesza rozwój.

Wsparcie w trudnych sytuacjach

Czujesz falę lęku? Spróbuj tego!

Rusz ciało. Energicznie potrzyj dłonie przez 10–15 sekund i powiedz sobie: „Budzę moją pewność siebie”. Ten drobiazg podnosi napięcie mięśniowe i skupia uwagę przed rozmową, prezentacją, konfrontacją.

Podejmij inicjatywę. Nie czekaj na zaproszenie do głosu. Zaproponuj rozwiązanie, zadaj pierwsze pytanie, złóż konkretną prośbę.

Przeprogramuj stres. Zamiast „to trudne”, powiedz „to tylko kolejne wyzwanie”. Ciało i głowa reagują inaczej: wyzwanie uruchamia energię działania, etykieta „trudne” ją gasi. Zakoduj w głowie informację: nie ma problemów, są tylko wyzwania i ja dam sobie z nimi radę.

Suplementy na pewność siebie

Suplement może stworzyć lepsze warunki do działania (spokojniejsza głowa, klarowniejsza koncentracja), ale nie zastąpi praktyki. Traktuj go jako wsparcie Twoich rytuałów.

Blue Power pomaga wejść w tryb skupionej gotowości: mniej wewnętrznego szumu, więcej jasnego myślenia i odwagi do pierwszego kroku. Dobrze sprawdza się przed wystąpieniami, ważnymi rozmowami, egzaminami czy w sytuacjach społecznych, gdy chcesz czuć stabilny spokój zamiast drżącej adrenaliny. Włącz Blue Power do porannej lub przed zadaniowej rutyny, wesprzyj go świadomym oddechem i krótkim planem działania.

Niska pewność siebie to tylko początek drogi, która zaprowadzi Cię do nowej, lepszej wersji siebie. Jak widzisz, sposobów na wzmocnienie pewności siebie jest aż w nadmiarze. Wybierz swój i działaj!

Źródła:

1. Harwas-Napierała B., Nieśmiałość dorosłych. Geneza – Diagnostyka – Terapia, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1995.

2. Perta Kranzt Lindgren. Mów, słuchaj i zrozum. Wydawnictwo Mamania. Warszawa 2017.

3. https://www.martajagodzinska.pl/pewna-siebie

4. Baumeister, R. F., Campbell, J. D., Krueger, J. I., & Vohs, K. D. (2003). Does high self-esteem cause better performance, interpersonal success, happiness, or healthier lifestyles? Psychological Science in the Public Interest, 4(1), 1-44.

5. Łaguna, M. (2005). „Samoocena a podejmowanie wyzwań – rola pewności siebie w radzeniu sobie z trudnościami”.

6. Dweck, C. S. (2006). Mindset: The new psychology of success. Random House.